3.3.6 Yedinci Derece
Yedinci Derece
Yedinci derece, el ve ayağıyla bilfiil vurmaktır. Silahı teşhir etmeksizin başka hareketleriyle bilfiil yapmasıdır. Zaruret şartıyla ve sadece ihtiyaç kadarıyla yetinmek kaydıyla böyle yapmak, fertler için de caizdir.
Böyle yapmakla münker ortadan kalktığı zaman derhal vurmaktan vazgeçmek uygundur. Kadı bazen üzerinde hak sabit olan bir kimseyi, o hakkı yerine getirinceye kadar hapse atabilir. Eğer hapse tıkılmış kimse hakkı eda etmemekte ısrar eder, kadı da o hakkı yerine getirmeye gücünün yettiğini ve sadece inatçılıktan dolayı ödemediğini biliyorsa, o hakkı yerine getirmesi için tedricî bir şekilde, dövmekle zorlayabilir. Uyarıcı da kadı gibi tedric usûlünü gözetmelidir. Eğer silah çekmeye mecbur olursa ve ancak münkeri, silah çekmek ve uyarılanı yaralamak sûretiyle ortadan kaldırabiliyorsa, böyle yapması daha büyük bir fitnenin kopmasına vesile olmadıkça silah çekebilir.
Mesela fâsık bir kimse bir kadının yakasına yapışmışsa veya beraberindeki mizmar aletini çalıyorsa ve uyarıcı ile arasında geçilmesi mümkün olmayan bir nehir veya bir duvar bulunuyorsa uyarıcı, ok ve yayını eline alır ve ona der ki: 'Ya kadını bırak veya sana ok atacağım'. Eğer bu ikaza rağmen fasık, kadını bırakmazsa, uyarıcı ona ok atabilir. Fakat buna rağmen öldürücü yerine atmamalıdır. Aksine bacaklarına ve benzeri yerlerine atmalıdır ve burada tedric usûlünü gözetmelidir. Böylece kılıcını çekip 'Şu münkeri terket, yoksa sana kılıçla vuracağım' demelidir.
Bütün bunlar, münkeri defetmek için yapılan hareketlerdir. Münkeri kaldırmak ise mümkün hareketlerle farzdır. Burada sadece Allah'ın özel hakkıyla insanların hakkını ilgilendiren münker arasında fark yoktur. Fakat Mutezile mezhebine göre, insanların hakkıyla ilgili olmayan münkerlerde ancak sözle veya el ile uyarmak vardır. Fakat söz ve vurmakla uyarıyı da ancak idareciler yapabilirler. Fertler ise, bu tür uyarmayı yapmaktan da mahrumdurlar.
Yedinci derece, el ve ayağıyla bilfiil vurmaktır. Silahı teşhir etmeksizin başka hareketleriyle bilfiil yapmasıdır. Zaruret şartıyla ve sadece ihtiyaç kadarıyla yetinmek kaydıyla böyle yapmak, fertler için de caizdir.
Böyle yapmakla münker ortadan kalktığı zaman derhal vurmaktan vazgeçmek uygundur. Kadı bazen üzerinde hak sabit olan bir kimseyi, o hakkı yerine getirinceye kadar hapse atabilir. Eğer hapse tıkılmış kimse hakkı eda etmemekte ısrar eder, kadı da o hakkı yerine getirmeye gücünün yettiğini ve sadece inatçılıktan dolayı ödemediğini biliyorsa, o hakkı yerine getirmesi için tedricî bir şekilde, dövmekle zorlayabilir. Uyarıcı da kadı gibi tedric usûlünü gözetmelidir. Eğer silah çekmeye mecbur olursa ve ancak münkeri, silah çekmek ve uyarılanı yaralamak sûretiyle ortadan kaldırabiliyorsa, böyle yapması daha büyük bir fitnenin kopmasına vesile olmadıkça silah çekebilir.
Mesela fâsık bir kimse bir kadının yakasına yapışmışsa veya beraberindeki mizmar aletini çalıyorsa ve uyarıcı ile arasında geçilmesi mümkün olmayan bir nehir veya bir duvar bulunuyorsa uyarıcı, ok ve yayını eline alır ve ona der ki: 'Ya kadını bırak veya sana ok atacağım'. Eğer bu ikaza rağmen fasık, kadını bırakmazsa, uyarıcı ona ok atabilir. Fakat buna rağmen öldürücü yerine atmamalıdır. Aksine bacaklarına ve benzeri yerlerine atmalıdır ve burada tedric usûlünü gözetmelidir. Böylece kılıcını çekip 'Şu münkeri terket, yoksa sana kılıçla vuracağım' demelidir.
Bütün bunlar, münkeri defetmek için yapılan hareketlerdir. Münkeri kaldırmak ise mümkün hareketlerle farzdır. Burada sadece Allah'ın özel hakkıyla insanların hakkını ilgilendiren münker arasında fark yoktur. Fakat Mutezile mezhebine göre, insanların hakkıyla ilgili olmayan münkerlerde ancak sözle veya el ile uyarmak vardır. Fakat söz ve vurmakla uyarıyı da ancak idareciler yapabilirler. Fertler ise, bu tür uyarmayı yapmaktan da mahrumdurlar.
İyiligi Emer, Kötülükten Men
- 1 GİRİŞ
- 2 Emr-i bi'l-Ma'ruf ve Nehy-i an'il-Münker'in Farziyeti
- 2.1 Hadîsler
- 2.2 Ashab'ın ve Alimlerin Sözleri
- 3 Emr-i bi'l-Ma'ruf ve Nehy-i an'il-Münker'in Rükün ve Şartları
- 3.1 II. Rükün
- 3.2 III. Rükün
- 3.3 IV. Rükün
- 3.3.1 İkinci Derece
- 3.3.2 Üçüncü Derece
- 3.3.3 Dördüncü Derece
- 3.3.4 Beşinci Derece
- 3.3.5 Altıncı Derece
- 3.3.6 Yedinci Derece
- 3.3.7 Sekizinci Derece
- 3.3.8 Muhtesib'in (Uyarıcının) Âdâbı
- 4 Emr-i bi'l-Ma'ruf ve Nehy-i an'il-Münker'in Yolları ve Âdeten Yapılan Münkerler
- 4.1 Çarşılarda Görülen Münkerler
- 4.2 Yollarda Görülen Münkerler
- 4.3 Hamamlarda Görülen Münkerler
- 4.4 Ziyafetin Münkerleri
- 4.5 Genel Münkerler
- 5 Sultanlara Emr-i bi'l-Ma'ruf ve Nehy-i An'il-Münker'de Bulunmak