Hz. Peygamber (s.a) insanların en hâlimi, en cesaretlisi, en âdili, en afifi idi. Mübarek eli cariyesi veya nikâhlısı veyahut mahremi olmayan herhangi bir kadının eline hiç değmemiştir.(9) Hz. Peygamber insanların en cömerdiydi. (10) Onun yanında hiçbir dinar ve hiçbir dirhem akşamlamazdı.(11) Eğer onun elinde fazla bir mal olsa ve verecek bir kimseyi bulamazsa ve gece de gelirse, onu muhtaç olan kimseye vermedikçe evine gelmezdi.(12)
Allah Teâlâ'nın vermiş olduğu nimetlerden ancak bir senelik nafakasını alırdı. Onu da elindeki malın en kolayı olan hurma ve arpadan alırdı. Diğerlerini Allah yoluna harcardı. Kendisinden herhangi bir şey istenildiği zaman muhakkak verirdi.(13) Sonra senelik nafakasına döner, fakirleri nefsine tercih ederdi. Hatta eline yeni bir şey geçmezse senesi dolmadan önce yeniden nafakaya muhtaç olurdu.(14) Ayakkabılarını diker, elbisesini yamardı.

Hanımlarına yardım ederdi.(15) Onlarla beraber yemeklik et doğrardı.(16) Hayâda insanların en ilerisi idi. Mübarek gözünü hiç kimsenin yüzünde durdurmazdı.(17) Gerek hür, gerek kölelerin davetine icabet ederdi.(18) Bir yudum süt veya bir tavşanın budu olsa dahi hediyeyi kabul eder ve karşılık verirdi(19) ve hediyeyi yerdi. Fakat sadaka malını yemezdi. (20) Bir cariyenin veya fakir bir kimsenin davetine icabet etmekten geri kalmazdı.(21) Allah için kızardı. Fakat nefsi için kızmazdı.(22) Hakkı infaz ederdi velev ki hakkı infaz etmek kendine veya ashabına zarar getirse dahi... Kendisine müşriklerden teklif edildiği zaman beraberindekilerin adedini çoğaltmak için bir tek insana muhtaç olduğu halde bu teklifi kabul etmemiş ve şöyle buyurmuştur:
Ben hiçbir zaman Allah'a ortak koşan bir kimseden yardım istemem.(23)

Ashabı kiramdan biri (Abdullah b. Şahi el-Ensarî) Yahudiler arasında öldürülmüş olarak bulundu. Buna rağmen Yahudilere saldırmadı. Acı olan hakkı tatbik etmekten başka bir şey yapmadı. Onun diyetini yüz deve olarak takdir etti. Oysa o anda sahabenin durumlarını takviye etmek için bir tek deveye dahi ihtiyaç vardı.(24) Hz. Peygamber bir ara açlıktan dolayı karnının üzerine taş bağladı. Neyi hazır bulursa onu yer, bulduğunu geri çevirmez, helâl olan bir yemekten sakınmazdı.(25) Eğer ekmeksiz bir hurmayı görürse yerdi. Bir et bulduğunda yerdi. Buğday veya arpa ekmeğini bulduğu zaman yerdi. Helva veya bal bulduğunda yerdi. Ekmeksiz süt bulduğu zaman onunla yetinirdi. Eğer kavun veya yaş hurma bulursa yerdi. Yaslanarak yemezdi.(26) Masa üzerinde yemezdi, mendili ayaklarının altı idi.(27)Arka arkaya üç gün hiçbir zaman buğday ekmeğinden doya doya yemiş değildi. Bu durumu Allah'a kavuşuncaya kadar devam etmiştir. Bu durum, fakirliğinden veya cimriliğinden değildi. (28) Velime davetine icabet eder,(29) hastaları ziyaret eder ve cenazelerde bulunurdu.(30) Düşmanlarının arasında koruyucusu olmaksızın tek başına gezerdi.(31) Tevazu bakımından insanların en ilerisi idi. Kibirli olmaksızın, insanların en vakarlısıydı.(32) Uzatmaksızın insanların en beliği, güler yüzlülük yönünden insanların en güzeliydi.(33)

Dünya işlerinden onu korkutup ürkütecek hiçbir şey yoktu.(34) Bulduğunu giyerdi. Bazen Yemen'de imal edilen bir kürk giyerdi. Bazen 'Şemle' tabir edilen bir elbise, bazen yünden yapılmış bir cübbe giyerdi.(35) Mübahlardan neyi görürse onu giyerdi.(36) Sağ elinin ve (bazen de) sol elinin serçe parmağına gümüş yüzük takardı.(37)Bindiği zaman bineğinin terkisine kölesini veya başka bir kimseyi alırdı.(38) Eline geçen bineğe binerdi. Bazen at'a, bazen deveye, bazen kızıl bir katıra, bazen merkebe binerdi. Bazen yaya, yalınayak, abasız, amamesiz ve kalensüvesiz yürürdü.(39) Medine'nin en uzak yerlerinde olsa dahi hastaları ziyaret ederdi. Güzel kokuları severdi.(40) Kötü kokulardan nefret ederdi.(41) Fakirlerle otururdu.(42) Miskinlerle yemek yerdi.(43) Ahlâkında fazilet ehli olan kimselere ikramda bulunur, şeref sahipleriyle yakınlık kurar, kendilerine ihsanda bulunurdu.(44) Akrabalarını ziyaret eder, fakat onlardan daha üstün olan kimseye onları tercih etmezdi.(45) Hiç kimseye cefa vermezdi.(46) Özür dileyenin özrünü kabul ederdi.(47) Şaka eder, fakat ancak hâkikat söylerdi.(48) Kahkahasız gülerdi.(49) Mübah oyunları görür ve yasaklamazdı.(50) Zevcesiyle yarışırdı.(51) Yanında sesler yükseldiği halde sabrederdi.(52) Sağman develeri ve koyunları vardı. Kendisi ve aile efradı onların sütlerinden geçinirlerdi. (53) Köleleri ve cariyeleri vardı. Yiyecek ve içecekte onları kendisinden ayırmazdı.(54) Hiçbir vakit, Allah'a yapılan ameli veya nefsinin salâhında gerekli bir şeyi yapmaksızın geçmezdi.(55) Arkadaşlarının bostanlarına giderdi.(56) Fakirliğinden ve kötürümlülüğünden dolayı hiçbir fakiri hakir görmezdi.(57) Hiçbir krala, krallığından dolayı itibar etmezdi. Fakiri ve padişahı eşit bir şekilde Allah'ın varlığına ve birliğine davet ederdi.

Allah Teâlâ, kendisinde faziletli sîret ile tam siyaseti toplamıştı. Oysa kendisi annesinden doğduğu gibiydi; okur ve yazar değildi.

Cehalet içinde kıvranan bir memlekette fakirlik ve zaruret içerisinde ve koyun çobanlığında, çölde annesiz ve babasız bir öksüz olarak yetişmiş bulunuyordu.(58) Bütün bunlara rağmen Allah Teâlâ ona ahlâkların en güzellerini, övülen yolları, gelmiş ve geleceklerin haberlerini öğretti. Ahirette kurtuluş ve zafere vesile olan yolları gösterdi. Dünyada başkalarının gıbta etmesine vesile olan ve kurtuluş yolu olan şeyleri öğretti. Vacib olanın gerekliliğini, gereksiz olanın da terkini öğretti. Allah bizi her işinde ona uymaya muvaffak kılsın! Âmin ya Rabbe'l-Âlemîn.

9)Ebu Şeyh, Müslim, Buhârî, Tirmizî
10)Taberânî
11)Ebu Davud
12)Müslim, Buhârî
13)Tayâlisî, Dârimî
14)Tirmizî, Nesâî, İbn Mâce
15)Ahmed
16)Ahmed
17)Buhârî, Müslim
18)Tirmizî, İbn Mâce, Hâkim
19) Buhâri
20)Müslim, Buhârî
21)Nesâî, Hâkim
22)Tirmizî
23)Müslim
24)Müslim, Buhârî
25)Müslim, Buhârî
26)Yemek Âdâbı bölümünde geçmişti.
27)Yemek Âdâbı bölümünde geçmişti.
28)İbn Mâce
29)Taberânî
30)Tirmizî, İbn Mâce, Hâkim
31)Tirmizî, Hâkim
32)Ebu Hasan b. Dahhak.
33)Tirmizî
34)Ahmed
35)Buharî
36)Müslim, Buhârî
37)Müslim
38)Müslim, Buhârî
39)Müslim, Buhârî
40)Müslim, Buhârî
41)Nesâî
42)Ebu Dâvud
43)Buhârî
44)Tirmizî
45)Hâkim
46)Ebu Dâvud, Tirmizî
47)Müslim, Buhârî
48)Ahmed
49)Müslim, Buhârî
50)Müslim, Buhârî
51)Ebu Davud, Nesâî
52)Buhârî
53)İbn Sa'd, Tabakat
54)İbn Sa'd, Tabakat
55)Tirmizî
56)Yemek Âdâbı bölümünde geçmişti,
57)Buhârî